Europejska Organizacja Badań Jądrowych CERN
(fr. Organisation Européenne pour la Recherche Nucléaire) jest to ośrodek naukowo-badawczy
położony na północno-zachodnich przedmieściach Genewy na granicy Szwajcarii i
Francji, pomiędzy Jeziorem Genewskim, a górskim pasmem Jury.
Obecnie do organizacji należy dwadzieścia państw.
CERN zatrudnia 2600 stałych pracowników oraz około 8000 naukowców
i inżynierów reprezentujących ponad 500 instytucji naukowych z całego świata.
Najważniejszym narzędziem ich pracy jest największy na świecie akcelerator
cząstek – Wielki Zderzacz Hadronów.
We wrześniu 2012 roku na Przewodniczącą Rady CERN
wybrano prof. Agnieszkę Zalewską z Instytutu Fizyki Jądrowej PAN w Krakowie;
funkcję tę sprawować będzie od 1 stycznia 2013 roku. Jest ona pierwszym badaczem
z Europy Środkowo-Wschodniej, a zarazem pierwszą kobietą na tym stanowisku. |
Informacje z witryny:
cms.fuw.edu.pl oraz
pl.wikipedia.org.
Polska jako jedno z 20 państw członkowskich CERN-u finansowała
i uczestniczyła w budowie LHC,
zwłaszcza w przygotowaniu oprogramowania i symulacji oraz budowie aparatury i systemów wyzwalania.
W eksperymenty przy LHC zaangażowane są następujące instytucje naukowe:
- Instytut Problemów Jądrowych w Warszawie (CMS, LHCb, ALICE),
- Uniwersytet Warszawski (CMS),
- Politechnika Warszawska (CMS, ALICE),
- Instytut Fizyki Jądrowej PAN w Krakowie (ATLAS, LHCb, ALICE),
- Akademia Górniczo-Hutnicza w Krakowie (ATLAS, LHCb),
- Uniwersytet Jagielloński (ATLAS),
- Politechnika Krakowska (ATLAS). |
|
.
Istotnym elementem przygotowań do eksperymentu są
symulacje procesów fizycznych oraz odpowiedzi detektorów jak i algorytmy selekcji i zapisu informacji:
ATLAS: w Krakowie powstał powszechnie używany pakiet do szybkiej symulacji
detektora oraz algorytmy poszukiwania cząstki Higgsa, a także projekt i
symulacja systemu wyzwalania i akwizycji danych detektora;
CMS: zespół warszawski opracował metody poszukiwań wielu nowych cząstek
przewidywanych przez różne teorie spoza Modelu Standardowego, zanalizował
możliwość badania asymetrii między materią i antymaterią na podstawie rozpadu
mezonu B oraz bardzo aktywnie uczestniczy w tworzeniu oprogramowania dla eksperymentu;
ALICE: grupy polskie miały udział w tworzeniu jednolitego środowiska
programistycznego do symulacji i analizy danych, w projekcie konstrukcyjnej bazy
danych oraz w pracach nad systemami zbierania danych i monitorowania detektora;
LHCb: polskie zespoły wniosły wkład w rozwój oprogramowania dla systemu filtracji jak i analizy danych.
Wkład polskich zespołów w budowę detektorów był również istotny:
ATLAS: wkładem zespołu krakowskiego były prace nad odpornymi na promieniowanie
krzemowymi detektorami i wyspecjalizowanymi układami scalonymi, testy układów
hybrydowych, projekt, testy, układy sterowania i oprogramowanie systemu
zasilaczy wysokiego napięcia, które zbudowane zostały przez polską firmę
Fideltronik; dodatkowo zespół wniósł wkład w budowę układu kontroli i
monitorowania detektora. Polacy odpowiadali także za koordynację systemów
gazowych i systemów chłodzenia w całym detektorze, projektowanie wsporników pod
kalorymetr i opracowanie metod instalacji komór mionowych. Podpory dla
eksperymentu wykonała polska firma Budimex S.A Mostostal Kraków przy współpracy
z Hutą im. T. Sendzimira.
CMS: zespół warszawski zaprojektował, przetestował i zbudował system elektroniki
wyzwalania dla mionów, zasadniczy dla realizacji programu naukowego,
ALICE: polskie zespoły miały udział w pracach dla dwóch podstawowych detektorów
- kalorymetru elektromagnetycznego i komory projekcji czasowej. Inżynierowie z
Politechniki Krakowskiej wykonali zaawansowane obliczenia mechaniczne elementów detektora.
LHCb: zespół polski pracował nad elektroniką do synchronizacji detektora z
akceleratorem oraz nad prototypem koncentratora do przesyłania danych. W Krakowie wykonano
panele modułów detektora dla LHCb w ultralekkiej technologii,
a warszawski IPJ zbudował około jednej czwartej detektorów do pomiarów torów cząstek.
Przy instalacji i uruchamianiu LHC pracują grupy polskich inżynierów i techników
z Krakowa: z Instytutu Fizyki Jądrowej PAN, Akademii Górniczo-Hutniczej i Politechniki Krakowskiej
oraz z Wrocławia z Politechniki Wrocławskiej. |